Dziś na tapet trafia katastrofizacja – jedno z najczęstszych zniekształceń poznawczych, o istnieniu której nie wszyscy słyszeli. Tak naprawdę niemal każdy z nas w jakiś sposób doświadczył tego zjawiska. Ale od początku: czym są zniekształcenia poznawcze? Jak się objawiają i co możemy zrobić w codziennym życiu, żeby je oswoić? Zapraszam Was do lektury tego wpisu, w którym postaram się przybliżyć Wam termin katastrofizacji.
Jeśli śledzicie na bieżąco mój blog, zapewne zauważyliście, że w ostatnim czasie sporo piszę na temat zniekształceń poznawczych. Co to takiego? Krótko mówiąc, zniekształcenia poznawcze to błędy w procesie myślenia, które mogą prowadzić np. do natłoku myśli. Innymi słowy, są to irracjonalne (lub wyolbrzymione) wzorce myślenia, utrwalone na tyle, że stają się dominujące w naszej głowie.
Zniekształceniem poznawczym jest nie tylko katastrofizacja, ale również personalizacja. Więcej o zniekształceniach poznawczych pisałam w artykule „Overthinking – pułapka myślenia, z którą warto się zmierzyć”.
Katastrofizacja to zniekształcenie poznawcze, zwane również myśleniem katastroficznym. To sposób myślenia, w którym jednostka skupia się na najgorszych możliwych scenariuszach i przewiduje katastrofalne skutki. Katastrofizacja jest jednym z wielu rodzajów myślenia zniekształconego, które mogą prowadzić do negatywnych emocji i zachowań. Jest to często obserwowane zjawisko w przypadku osób z zaburzeniami lękowymi, depresją, czy też w stresujących sytuacjach życiowych.
Katastrofizacja nie jest jednoznacznym zjawiskiem, które da się jednoznacznie określić i „zaszufladkować”. Istnieje wiele form katastrofizacji, ale jedną z najczęstszych jest „nadmiarowanie” problemów. Osoba katastrofizująca może przekształcać drobne niepowodzenia lub przeciwności w ogromne tragedie. Na przykład, otrzymanie negatywnej oceny w pracy może prowadzić do myśli, że straci się pracę i będzie bez środków do życia.
Innym typem katastrofizacji jest „przewidywanie przyszłości”, gdzie jednostka jest przekonana, że coś strasznego na pewno się wydarzy, mimo braku jakichkolwiek konkretnych dowodów na to. Przewidywanie katastroficznych wydarzeń może prowadzić do unikania określonych sytuacji lub przesadnej ostrożności.
Jak łatwo się domyślić, zniekształcenie poznawcze może mieć negatywne konsekwencje dla zdrowia psychicznego i emocjonalnego jednostki. Ciągłe myślenie o najgorszym scenariuszu może prowadzić do chronicznego lęku, depresji, czy też prowadzić do unikania sytuacji, które mogą wydawać się zbyt ryzykowne lub niepewne. Katastrofizacja (i ogólnie: zniekształcenia poznawcze) często powodują swego rodzaju blokadę, która nie pozwala na racjonalne podejście do codziennych trudności i problemów w rzeczywistości łatwych do pokonania.
Terapia poznawczo-behawioralna jest często stosowana w pracy ze zniekształceniami poznawczymi, w tym katastrofizacji. Terapeuci pomagają osobom z tym problemem identyfikować irracjonalne myśli i przekształcać je w bardziej realistyczne i pozytywne przekonania. Ćwiczenia mindfulness i techniki relaksacji mogą również być skutecznymi narzędziami w zarządzaniu katastrofizacją.
Ważne jest, aby osoby cierpiące na zniekształcenie poznawcze szukały wsparcia i profesjonalnej pomocy, aby nauczyć się zdrowszych sposobów myślenia i radzenia sobie ze stresem i lękiem.
Jeśli chcesz poznać praktyczne porady i sposoby na radzenie sobie ze zniekształceniami poznawczymi, zapisz się już dziś na mój pierwszy warsztat praktyczny pt. „Jak sobie poradzić z natłokiem myśli”
Skontaktuj się, aby rozwiać wątpliwości
i odpowiedzieć na najważniejsze pytania
